Brak podatku dochodowego od zbycia nieruchomości. Przed upływem 5 lat od podziału majątku, śmierci małżonka. Prawda, czy fikcja?

Opiszę sytuację, z którą jako grupa zawodowa mamy bardzo często do czynienia, i niestety bardzo różne są interpretacje dotyczące obowiązku odprowadzenia podatku dochodowego przez Zbywcę, w przypadku Sprzedaży nieruchomości, która staje się jego wyłączną własnością w wyniku podziału majątku, bądź śmierci współmałżonka. Jeszcze nie tak dawno, macierzyste Urzędy Skarbowe wydawały interpretację na korzyść podatnika. Tymczasem, mniej-więcej, od ubiegłego roku, Zbywca informowany jest już w kancelarii notarialnej o obowiązku uiszczenia podatku dochodowego w wysokości 19% od dochodu jakim jest wejście w prawo własności  ½ nieruchomości w chwili podziału majątku, jeśli zbycie nastąpi przed upływem 5 lat od podziału majątku. Zaniepokojony już w kancelarii notarialnej Zbywca, chcąc upewnić się, czy podatek jest rzeczywiście należny – występuje często o indywidualną interpretację – teraz już nie do macierzystego Urzędu Skarbowego, ale do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

I dostaje potwierdzenie wyroku: podatek jest należny.

19 % od połowy dzielonego majątku to dużo. Jeśli przedmiotem podziału, na przykład jest dom jednorodzinny, kwota jest naprawdę znacząca.

Przedmiotowa sprawa  pokazuje, że warto walczyć o swoje. Że nie zawsze Urzędnik, z czerwoną pieczątką i urzędowym tytułem ma rację.

Fakty są takie:

Małżonkowie w roku 1995 nabywają do wspólności  majątkowej małżeńskiej dom jednorodzinny.  Na remont i rozbudowę domu zaciągają  kredyt. W 2010 roku małżonkowie rozwodzą się,  a w 2014 dokonany jest podział majątku wspólnego, w wyniku którego była żona przejmuje dom,  spłacając byłego męża gotówką + biorąc wyłącznie na siebie ciążący na domu kredyt, co łącznie na dzień podziału majątku stanowi równowartość połowy wartości domu, tj.  połowę ceny, za jaką dom zostaje sprzedany w 2017 roku.  Zbywająca, pouczona w kancelarii  notarialnej o obowiązku uiszczenia podatku dochodowego, występuje do KIS o indywidualną interpretację, czy podatek jest – czy nie jest –  należny. We wniosku do KIS, zdaniem Zbywającej, pierwotną datą nabycia jest rok 1995. Podkreśla fakt spłaty byłego męża + wzięcie na siebie całości pozostałego kredytu.

W interpretacji indywidualnej wydanej w maju 2017,  Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko Skarżącej za nieprawidłowe i w związku z tym wykazał obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od zbycia nieruchomości.  Zdaniem Dyrektora KIS, opisany podział majątku, cytuję:  „nie był ekwiwalentny w naturze, ponieważ o ekwiwalentności podziału można mówić tylko w przypadku, gdy w wyniku podziału majątku dorobkowego każdy z małżonków otrzymuje na wyłączną własność majątek o tej samej wartości bez obowiązku spłat i dopłat. Zaś w przedmiotowej sprawie, w wyniku podziału majątku, przedmiotem którego był lokal mieszkalny, Wnioskodawczyni stała się wyłącznym jej właścicielem z obowiązkiem spłaty na rzecz byłego małżonka. O braku ekwiwalentności świadczy fakt, że Wnioskodawczyni została zobowiązana do spłaty byłego męża kwotą w wysokości (…). Fakt, że Wnioskodawczyni była zobowiązana do spłaty byłego męża bezspornie dowodzi, że w wyniku podziału nabyła majątek przekraczający pierwotnie posiadany przez nią  udział w majątku wspólnym” .  (!!!)

Wobec tego, zdaniem Dyrektora KIS, „odpłatne zbycie części nieruchomości nabytej w 1995 roku nie stanowi źródła  dochodu w rozumieniu  art.10. ust 1 pkt 8 lit a-c u.p.d.o.f,  i nie powoduje  po jej stronie obowiązku zapłaty podatku. Zaś, odpłatne zbycie udziału nabytego w drodze podziału majątku dochodowego w części nabytej w 2014 roku, w rozumieniu art. 10 ust 1 pkt 8 u.p.d.o.f.  – stanowi źródło przychodu, ponieważ zbycie następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło nabycie – oraz  podlega opodatkowaniu”.

Zbywająca wniosła o uchylenie  zaskarżonej interpretacji, jednak Dyrektor KIS, ponownie wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko w sprawie.

W związku z tym, Zbywająca zaskarżyła „podwójną” interpretację KIS do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który  uznał skargę za zasadną, z uwagi na fakt, iż „interpretacja KIS nie odpowiada prawu”. 

Podstawową kwestią, jaka została rozstrzygnięta, to prawidłowość określenia daty „nabycia” w rozumieniu art. 10 ust 1 pkt 8 lit a u.p.d.o.f. Skarżąca upatrywała się naruszenia tego przepisu w bezpodstawnym przyjęciu, że własność ½ nieruchomości nabyła w 1995 roku, a pozostałe ½ w wyniku podziału majątku w 2014 roku. Zdaniem Sądu ten zarzut jest „w pełni trafny”. Sąd  orzekający w rozpoznanej sprawie „w pełni podzielił stanowisko wyrażone w uchwale NSA z dnia 15 maja 2017 roku II FPS 2/17 (CBOSA), która wprawdzie zapadła w odmiennym stanie faktycznym (nabycie przez małżonka nieruchomości w drodze dziedziczenia po zmarłym małżonku), jednak tezy w niej postawione mają walor uniwersalny (…). Dla oceny  skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku  na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku w momencie jego poniesienia nie można przypisać jednemu, bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości. (…) W przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej (art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1694 – KRO (Dz . U. z 2015 poz 2082) nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o których mowa w art. 10 ust 1 pkt 8. U.p.d. o.f. nie jest możliwe nabycie nieruchomości przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Skoro z uwagi na wspólność małżeńską nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia, (…), to nie można liczyć terminu nabycia określonego w art. 10 ust 1 pkt 8 u.o.p.d.o.f. od daty ustania ustawowej wspólności małżeńskiej.  (…) Jak trafnie zaznaczył Sąd, małżonek, który otrzymuje całą nieruchomość w wyniku podziału majątku wspólnego pozostaje zatem cały czas współwłaścicielem całości. (…) Wobec powyższego, akceptacja stanowiska organu oznaczałaby, że obowiązek podatkowy wobec skarżącej powstałby dwukrotnie. Ponownie powstać by miał w momencie nabycia nieruchomości, w której,  z uwagi na ustrój majątkowy niemożliwe było określenie jego udziału. (…) Czyli:  pierwszy raz w chwili zakupu nieruchomości wraz z mężem, oraz drugi w wyniku podziału majątku”.

W związku z powyższym, Sąd uchylił zaskarżoną interpretację. Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura  sprawy:  IIISA/WA 287/17

Joanna Katarzyna Lebiedź